Op Valentijnsdag kan men een bloemengroet of een kaartje sturen aan mensen die men dankbaar is of op wie men bijzonder gesteld of zelfs verliefd is. Vooral de bloemenhandel en de laatste jaren ook de posterijen spannen zich in om deze gedachte ook in Nederland tot leven te roepen. In Engeland en de Verenigde Staten kent Valentijnsdag een traditie van enkele eeuwen. In Nederland en verschillende andere Europese landen is Valentijnsdag pas bekend sinds de jaren 50 van de twintigste eeuw of nog later.

De datum 14 februari gold als de dag waarop in de derde eeuw twee heiligen met dezelfde naam Valentinus om hun geloof gedood waren en daarom op deze dag vereerd werden. De één was priester in Rome, de ander bisschop van Terni. Niet uitgesloten is dat het toch één en dezelfde heilige betreft. In hun levensloop – voor zover bekend – valt geen enkel aanknopingspunt te vinden met de moderne gebruiken van Valentijnsdag. Tot aan de hervorming van de heiligenkalender van de Rooms-Katholieke kerk in 1969 kon op 14 februari Sint-Valentijn vereerd worden. Daarna is Valentijn als heilige van de kalender afgevoerd. Om in de achteraf geconstateerde leemte te voorzien, is rond het midden van de twintigste eeuw (waarschijnlijk vanuit de bloemenbranche) de “oude legende van broeder Valentijn” bedacht. Deze verschijnt nog regelmatig in allerlei variaties in krantenberichten. Zo zou Valentijn in de middeleeuwen monnik zijn geweest van een Italiaans klooster. Stelletjes die hem bezochten, schonk hij geluksbloemen die hij zelf kweekte in zijn kloostertuin.

 

Met dit feest luidt men de komst van de lente in. Op de 5e dag van de maand maagh wordt een begin gemaakt met het opbouwen van de holika. Dit is een brandstapel die aan de vooravond van het naderende Holi-feest onder grote belangstelling in brand wordt gestoken. Op een plein, centraal gelegen in de woonplaats, plant men op rituele wijze een kasterolie-plant (ricinus) in de grond. Rondom deze plant stapelt men daarna iedere dag takken, bladeren, hout en ander brandbaar materiaal (maar geen afval of huisvuil). De stapel stelt de heks Holika voor, die het kwaad in de wereld – met name in de mens – voorstelt. In Nederland staan de gemeentebesturen het om veiligheidsredenen niet toe dat de brandstapel vijf weken lang in het openbaar op een pleintje staat opgesteld. Daarom bouwen Hindoes hier de holika op de dag van de verbranding zelf op en steken die ‘s avonds in brand onder het zingen van specifieke liederen. “Vasant” of “basant” betekent “voorjaar”; “panchami” verwijst naar de 5e maandag in de Hindoe kalender.

Maria Lichtmis of kortweg Lichtmis is een christelijk feest dat op 2 februari gevierd wordt. Het is de herdenking van de Opdracht van de Heer in de Tempel en het zuiveringsoffer dat Maria veertig dagen na de geboorte van Jezus volgens de Joodse wet moest brengen; vandaar de Latijnse naam Purificatio Mariae. Het is de laatste feestdag waarvan de datum verbonden is aan die van Kerstmis.
In de Oosterse kerken wordt het feest zoals alle feesten dertien dagen later gevierd, dus op 15 februari.

Op Maria Lichtmis worden traditioneel kaarsen gewijd en een kaarsenprocessie gehouden vóór de mis; vandaar de naam lichtmis. Het is tevens de traditie dat er op Maria Lichtmis pannenkoeken gegeten worden. Dit wordt uitgedrukt in het gezegde: Er is geen vrouwtje nog zo arm, of ze maakt haar pannetje warm.

Op 27 januari 1945 bevrijdt het Russische Rode leger het Duitse nazi vernietigings- en concentratiekamp bij de Poolse stad Auschwitz, enkele tientallen kilometers westelijk van Kraków. In november 2005 hebben de Verenigde Naties besloten dat de bevrijding van Auschwitz op 27 januari 1945 voortaan als Holocaust Memorial Day herdacht zal worden.

Het Nederlands Auschwitz Comité organiseert jaarlijks op de laatste zondag van januari de herdenking.

Iedere laatste zondag van januari organiseert het Nederlands Auschwitz Comité deze herdenking bij het Spiegelmonument ‘Nooit Meer Auschwitz’ in het Wertheim­park te Amsterdam.  Joden herdenken de holocaust tijdens Jom Hasjoa (de herdenking van de sjoa – de vernietiging van de zes miljoen Europese joden tijdens de Tweede Wereldoorlog).

Met Toe Bisjevat viert men het ontwaken van de natuur na de winter. Het is vooral een landbouwfeest. Letterlijk vertaald betekent Toe Bisjevat ‘de 15e Sjevat’. Deze dag wordt in de Misjna het nieuwjaar voor de bomen genoemd (Rosj Hasjana La’ielanot).

Oorspronkelijk was deze dag belangrijk bij de toepassing van de wetten over het afdragen van oogst aan de Tempel. Tegenwoordig wordt deze dag wereldwijd gevierd door het eten van fruit dat in Israël verbouwd wordt. Het is de gewoonte voor Joden om op deze dag zoveel mogelijk verschillende vruchten te eten! In Israël worden op Toe Bisjwat vaak bomen geplant door schoolkinderen.

In 1949 heeft de Nationale Geestelijke Vergadering van de Baha’i-beweging in de Verenigde Staten besloten de derde zondag van januari uit te roepen tot Wereldreligiedag. Op die dag worden priesters van alle godsdiensten in het zonnetje gezet. De eerste Wereldreligiedag was op 15 januari 1950. Deze dag wordt ook in Suriname uitgebreid gehouden onder de verschillende etnische groepen als verbroederingsfeest.

Vanaf 2008 is er in katholiek Nederland een speciale Dag aan het Jodendom gewijd. Dit initiatief is een logisch uitvloeisel van het beleid dat de bisschoppen in de afgelopen twaalf jaar gevoerd hebben. Bovendien is in bisschoppelijke documenten stilgestaan bij de verbondenheid met Israël en de betekenis die de ontmoeting tussen joden en katholieken kan hebben. Ook hebben verschillende pauzen herhaaldelijk de speciale betekenis van het jodendom voor de Kerk onderstreept. Paus Johannes Paulus II sprak in 1986 zijn joodse gehoor in Rome zelfs aan met ‘onze oudere broers’.

Op de 8e dag van de 12e Chinese maanmaand (meestal in januari) wordt door de boeddhisten die de Chinese kalender volgen de verlichting van de Boeddha herdacht.

Driekoningen (ook wel Epifanie of Openbaring van de Heer genoemd) is een christelijke feestdag die elk jaar op 6 januari wordt gevierd. Op deze dag vieren de christenen het bezoek van drie wijzen aan het kind Jezus in Bethlehem. Een wonderlijke ster heeft hen tot hem geleid. De oosters-orthodoxe christenen vieren op deze dag de doop van Jezus in de Jordaan. Toen maakte een stem vanuit de hemel openbaar dat Jezus de Heer, de Messias is. De katholieke christenen vieren de doop van Jezus een week later. Het derde “moment” waarop openbaar wordt dat Jezus de Heer is, is de bruiloft in Kana; hier gebeurt dit echter niet door de Vader middels een ster of een stem, maar door Jezus zelf (het wijnwonder). Driekoningen is een typische benaming van het volk. Het wijkt af van hetgeen er in het Evangelie van Mattheüs staat: hierin is geen sprake van koningen maar van wijzen, en bovendien wordt er geen aantal genoemd. In de 9de eeuw kregen de drie “koningen” ook een naam: Gaspar, Melchior en Balthazar. Zij werden als vertegenwoordigers van de drie mensenrassen en van de drie toen bekende werelddelen aangezien. Rond het feest van Driekoningen bestaan er van oudsher vele volkse gebruiken. Een aardig gebruik is dat de kinderen op of rond Driekoningen, verkleed als de drie koningen, van huis tot huis driekoningenliederen gaan zingen en hiervoor van de toehoorders wat geld of snoep krijgen. Een gebruik in nog veel gezinnen is, dat men een boon stopt in het deeg van koek of oliebollen; wie de boon vindt in zijn koek of oliebol mag die dag koning zijn en het menu samenstellen. Een ander gebruik is het houden van volkse spelen en optochten. In sommige Vlaamse streken is het Driekoningenfeest uitgegroeid tot een carnavalesk, uitbundig volksfeest. Met dit feest wordt trouwens ook de kersttijd afgesloten.